Arbitraż inwestycyjny

Wyraz arbitraż pochodzi od łacińskiego słowa arbitratus, oznaczającego wolę, wybór, zdolność decydowania, umiejętność rozważnego myślenia. W znaczeniu ekonomicznym wyraża zysk obarczony niskim ryzykiem, uzyskany dzięki wykorzystaniu różnicy cen. W szczególności: akcji, papierów wartościowych, kursów walutowych i stóp procentowych. Arbitraż jest techniką inwestycyjną, która związana jest z kupnem i sprzedażą tych samych instrumentów finansowych. Sytuacja, w której takie same aktywa inaczej się wycenia na innych rynkach, stanowi potencjalną okazję do arbitrażu. Korzystając z taktyk arbitrażowych, inwestor dokonuje zakupu danego instrumentu po niższej cenie. Później sprzedaje go na rynku, gdzie jego cena jest wyższa. Kupno i sprzedaż odbywają się niemal jednocześnie. Oznacza to, że transakcja jest stosunkowo wolna od ryzyka, ponieważ inwestor jest w stanie określić ile zarobi, zanim sfinalizuje transakcję.

W uproszczeniu, inwestor inkasuje zysk wynikający z różnicy pomiędzy niedowartościowanym instrumentem, a przewartościowanym, czyli korzysta z różnicy między droższą ceną sprzedaży, a tańszą ceną kupna. Przy tego typu transakcjach należy również odliczyć wszelkie koszty transakcyjne, dlatego ważne jest, aby różnica między ceną sprzedaży a ceną kupna była większa niż koszty transakcji, w przeciwnym razie inwestor ponosi straty.

Arbitraż to bardzo powszechna strategia w świecie handlu i chociaż teoretycznie każdy może z niej skorzystać, technika ta najczęściej wykorzystywana jest przez duże instytucje finansowe. Wiąże się to z efektywnością działań. Aby przedsięwzięcie było opłacalne, należy szybko reagować (zanim ceny się zmienią) i zainwestować znaczne środki, ponieważ zyski są zazwyczaj niewielkie w porównaniu z zainwestowanym kapitałem.

Inwestor w świecie arbitrażu

W dzisiejszych czasach rynki stają się coraz bardziej przejrzyste. Dzięki postępowi technologicznemu, zapewniającemu coraz lepszą i szybciej rozprzestrzeniającą się informację, każdy ma stały dostęp do danych o aktualnych cenach, kursach walut czy stopach procentowych. Wraz z pojawieniem się technologii pojawiły się systemy komputerowe. Monitorują one rynki na całym świecie i wykorzystują możliwości arbitrażu w ciągu kilku sekund. Zmniejsza to różnice między poszczególnymi rynkami. Dlatego coraz trudniej jest korzystać arbitrażu. Jeśli pojawia się szansa na skorzystanie z tej techniki, to trwa ona tylko przez chwilę. Poza tym w odniesieniu do inwestora detalicznego pojawiają się obiektywne trudności w osiąganiu zysku z transakcji arbitrażowych. Oprócz wspomnianych wcześniej kosztów transakcyjnych, inwestor musi posiadać dostęp do różnych rynków, na których równolegle notowane są instrumenty wykorzystane w handlu arbitrażowym.

Dodatkowym elementem wpływającym na efektywność arbitrażu jest szybkość realizacji zleceń, wymuszająca konieczność zawierania transakcji na dwóch wybranych rynkach dokładnie w tym samym czasie. Oznacza to potrzebę obsługi transakcyjnej przez solidny serwer i zapewnienie bardzo szybkiego i niezawodnego transferu danych. Pozostaje jeszcze kwestia wymaganego kapitału. Ponieważ arbitraż to zysk osiągany na minimalnych różnicach ceny, ocenia się, że satysfakcję z transakcji arbitrażowych przynosi co najmniej sześciocyfrowy kapitał. Dlatego arbitraż staje się coraz mniej powszechny wśród drobnych nakładców. Nadal jednak transakcje arbitrażowe są stosowane przez dużych inwestorów, dysponujących pokaźnym kapitałem, dla których nawet nieznaczny zysk jednostkowy może przerodzić się w pokaźny profit. Oczywiście przy zaangażowaniu odpowiednio dużego kapitału.

Warunki transakcji arbitrażowych

Aby można było wykorzystać arbitraż, kupowany i sprzedawany produkt (m.in.: papiery wartościowe, waluty obce, surowce energetyczne, metale szlachetne, instrumenty pochodne) musi spełniać określone warunki. Produkt arbitrażowy musi być przedmiotem obrotu na tym samym lub co najmniej dwóch różnych rynkach w tym samym czasie. Różnica cen na obu rynkach powinna być jak największa. Ważne jest również, aby sprzedawany produkt był identyczny, a zatem wymienny i jednolity. Należy również pamiętać, że towar będący przedmiotem obrotu powinien cechować się szybkością i łatwością zakupu, a także sprzedania. W przeciwnym razie jego cena w tzw. międzyczasie może się zmienić.

Rodzaje transakcji arbitrażowych

Ze względu na skalę działań w strategii arbitrażu wyróżniamy arbitraż inter-marketowy i arbitraż intra-marketowy. Pierwszy bazuje na wykorzystaniu różnic w cenach dwóch tożsamych aktywów na różnych giełdach albo odmiennych segmentach rynków kasowych. Drugi wykorzystuje różnice pomiędzy dwoma takimi samym instrumentami notowanymi na jednym rynku lub giełdzie.

Arbitraż na rynku walutowym

Transakcje arbitrażowe na rynku Forex charakteryzuje osiąganie korzyści, stanowiących wynik różnic kursowych występujących na różnych rynkach. Ta forma transakcji odznacza się minimalnym ryzykiem, kluczowa jest tu jednak umiejętność szybkiego wyszukiwania i wykorzystywania różnic na rynkach walutowych. Specyfika rynku Forex polega na tym, że handel odbywa się od poniedziałku do piątku, przez całą dobę. Waluty zawsze sprzedaje się w parach walutowych. Najważniejsze pary walutowe to euro/dolar amerykański (EUR/USD), funt szterling/dolar amerykański (GBP/USD) oraz dolar amerykański/jen japoński (USD/JPY). W arbitrażu na rynku walutowym wykorzystuje się różnice cen pomiędzy poszczególnymi parami walut. Jednak ten rodzaj handlu jest bardzo trudny, szczególnie dla prywatnych inwestorów. Pozostają oni w silnej konkurencji z wysoce wyspecjalizowanymi bankami i firmami handlowymi. Ponadto trzeba pamiętać, że także ten rodzaj inwestycji wymaga dobrego przygotowania, doświadczenia i przemyślanej strategii. Wymaga także właściwie dobranej taktyki oraz zrozumienia dynamiki rynku (w oparciu o badania i analizy).