Co to jest deprecjacja?

Deprecjacja występuje w chwili, gdy zmniejsza się notowanie jednej jednostki monetarnej względem wartości jednej jednostki referencyjnej waluty obcej. Dla przykładu w danym dniu kurs EUR/PLN na poziomie 4,25 zł oznacza, że za 1 euro trzeba zapłacić 4 złote 25 groszy. Jednak za dwa tygodnie kurs EUR/PLN zmieni się na 4,50 zł, czyli za 1 euro trzeba będzie zapłacić już 4 złote 50 groszy. Oznacza to, że doszło do deprecjacji naszej waluty, czyli spadku wartości złotówki względem euro.

Czym jest deprecjacja waluty?

Ponieważ pieniądz jest wymieniany na rynku walutowym, o wartości danej jednostki monetarnej decyduje przede wszystkim popyt i podaż. Dlatego współmiernie kurs podlega ciągłym wahaniom. Deprecjacja waluty może być spowodowana różnymi czynnikami, w tym nierozważną polityką pieniężną i nadmierną inflacją. Wszelkie odchylenia od wysokości stóp procentowych oczekiwanych przez rynek, może również wywołać deprecjację waluty. Nagły spadek wartości waluty, szczególnie w gospodarkach rozwijających się, zawsze budzi obawy inwestorów. Konsekwencja Brexitu z 2016 roku dla wartości funta brytyjskiego, który charakteryzował się znaczną zmiennością gdy jego wartość gwałtownie spadała w stosunku do dolara amerykańskiego, jest jednym z rzeczywistych przykładów deprecjacji waluty.

Deprecjacja waluty – jakie są przyczyny?

Przyczyny zewnętrzne

Deprecjacja waluty może nastąpić z różnych powodów. Wśród najważniejszych można wymienić:

  • Niskie stopy procentowe obowiązujące w danym państwie. Obniżenie stóp procentowych przekłada się na zmniejszenie rentowności deponowanych w tym kraju środków finansowych. W konsekwencji zagraniczni, a także krajowi inwestorzy wycofują z rynku swoje pieniądze, przyczyniając się do spadku popytu na daną walutę, a co za tym idzie jej deprecjacji.
  • Wzrost importu do danego państwa, który niesie konieczność sprzedaży waluty krajowej (w celu zakupienia obcej waluty). Sytuacja ta skutkuje zwiększeniem ilości waluty krajowej na rynku walutowym, a zwiększona podaż przekłada się na zmniejszenie jej wartości.
  • Globalne warunki rynkowe. Globalna gospodarka, jako całość, ma duży wpływ na wartość waluty w określonych regionach. Na przykład, jeśli wartość dolara amerykańskiego rośnie, z powodu sytuacji gospodarczej w USA, wartość rupii w Indiach spada w stosunku do niego. Podobnie recesja w Indiach powoduje deprecjację rupii w stosunku do walut krajów rozwiniętych i innych krajów rozwijających się.

Przyczyny wewnętrzne

Deprecjację mogą również spowodować czynniki występujące wewnątrz danego państwa. Wśród głównych przyczyn tego zjawiska wymienia się:

  • Niestabilność polityczna. Deprecjacja waluty może być spowodowana obawą lub niepewnością co do stabilności politycznej kraju, ponieważ inwestorzy oceniają inwestycje, jakie kraj będzie musiał poczynić, aby przetrwać przedłużający się konflikt lub wojnę. Nawet jeśli, sytuacja w państwie się ustabilizuje waluta może ulec deprecjacji z powodu wątpliwości dotyczących planowanych celów nowej władzy.
  • Niższe przychody z eksportu. Wartość waluty danego kraju spada, gdy światowy popyt na jej eksport jest niski. Podobnie, jeśli kraj importuje nieproporcjonalnie dużą liczbę produktów zagranicznych. Ponadto każda istotna wiadomość ekonomiczna, która jest niekorzystna, może spowodować spadek wartości waluty, w obawie nadchodzących trudnych czasów w gospodarce.
  • Działania banku centralnego. Bank centralny każdego kraju ustala politykę monetarną, która oddziałuje na wartość waluty w krótkim okresie i wpływa na trendy długoterminowe.

Skutki deprecjacji waluty

Deprecjacja waluty krajowej wobec waluty obcej niesie za sobą szereg konsekwencji, zarówno dla gospodarki danego państwa, jak i osób prywatnych. Krótkotrwała deprecjacja może przynieść profity eksporterom, takim jak między innymi firmy produkcyjne, które mogą skorzystać na konkurencyjności ich produktów na rynkach międzynarodowych. Wzrost popytu eksportowego może prowadzić do wzrostu produktywności (eksport staje się bardziej opłacalny), a także tworzenia nowych miejsc pracy w kraju, celem zaspokojenia popytu eksportowego. Jednocześnie deprecjacja powoduje wzrost cen towarów importowanych. Dla odbiorcy oznacza to mniejszą dostępność zagranicznych towarów w przystępnych cenach. Z tego powodu konsumenci chętniej sięgają po produkty lokalnych przedsiębiorców. Na ogół powoduje to wzrost produkcji krajowej, która będzie konkurować z wyrobami zagranicznymi. Ostatecznie ceny takich produktów spadną, pomagając gospodarce w obie strony – zwiększając produkcję przemysłową i koszty bilansowania.

Deprecjacja waluty niesie za sobą również skutki dla budżetu państwa. Podnosi bowiem koszt obsługi długu zagranicznego, obliczanego w obcej walucie. Spadek wartości pieniądza wpływa również na rynki finansowe, min.: obligacji, akcji, funduszy inwestycyjnych i innych aktywów.

Warto wiedzieć

  • Przeciwieństwem deprecjacji jest aprecjacja. Termin ten odnosi się do wzrostu wartości waluty krajowej w stosunku do wartości waluty obcej.
  • Termin deprecjacja często mylony jest z terminem dewaluacja. Dewaluacja używana jest w odniesieniu do obniżania wartości waluty w systemie kursu stałego (sztywnego). Z kolei deprecjacja wobec spadku wartości waluty krajowej względem waluty zagranicznej, w systemie płynnych kursów walut.

Zobacz również